"Chỉ uống 1 lon bia", "vợ gọi về gấp", "dự đám tang"… Muôn vàn lý do được các tài xế đưa ra khi bị CSGT TP HCM phát hiện vi phạm nồng độ cồn. Đằng sau những lời phân trần là một thói quen xã hội nguy hiểm, vốn là nguyên nhân trực tiếp của nhiều vụ tai nạn giao thông thảm khốc.
Say xỉn ra đường vì... "mừng 20-10"
Tại TP HCM, Phòng CSGT (PC08), Công an TP HCM đang triển khai kế hoạch cao điểm kiểm soát nồng độ cồn, kéo dài từ nay đến hết Tết Nguyên đán 2026.
Theo đó, 38 đội/trạm CSGT thuộc PC08 sẽ tập trung kiểm tra tài xế từ 12 giờ trưa đến rạng sáng hôm sau. Trong đó, thời gian kiểm soát cao điểm được chia làm 2 khung giờ: từ 12 giờ đến 14 giờ 30 phút và từ 19 giờ đến 22 giờ.
Ghi nhận tối 20-10, tổ công tác Đội CSGT Tân Sơn Nhất (PC08) lập chốt kiểm tra tại giao lộ Trường Chinh - Tây Thạnh (phường Tây Thạnh). Lúc 21 giờ, cảnh sát phát hiện anh B.K.U (29 tuổi, quê TP Huế) điều khiển xe máy có biểu hiện nghi vấn nên dừng xe.
Kết quả kiểm tra cho thấy nồng độ cồn của anh U. ở mức 0,552 mg/l khí thở (vượt mức vi phạm kịch khung). Tại thời điểm kiểm tra, anh U. cũng không xuất trình được giấy phép lái xe, đăng ký xe và thẻ căn cước. Tổ công tác đã lập biên bản vi phạm hành chính. Với các lỗi trên, anh U. sẽ bị phạt 9 triệu đồng và tước giấy phép lái xe 23 tháng.
Phân trần với tổ công tác, anh U. cho biết do Ngày Phụ nữ Việt Nam (20-10) nên đã cùng đồng nghiệp "uống vài ly". "Tan tiệc sớm, tôi định ngủ lại khách sạn nhưng bỏ quên căn cước ở nhà, do đó phải chạy về, ai ngờ bị dừng xe xử lý" - anh U. nói.
Trước đó 10 phút, ông N.V.H (50 tuổi, ngụ phường Bảy Hiền) cũng bị kiểm tra khi đang chạy xe máy. Ông H. vi phạm ở mức 0,259 mg/l khí thở. "Ngày 20-10, công ty tổ chức tiệc, tôi có uống vài chai bia. Đang nhậu thì vợ gọi về gấp nên tôi chạy về luôn. Đây là lần đầu tôi vi phạm" - ông H. trình bày. Với vi phạm này, ông H. bị phạt 7 triệu đồng và trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe.
Trong khi đó, Đội CSGT Rạch Chiếc (thuộc PC08) ngày 18-10, cũng lập chốt trên các tuyến Quốc lộ 1K, Nam Cao (phường Tăng Nhơn Phú), Nguyễn Trãi (phường Dĩ An). Chỉ trong khung giờ từ 12-18 giờ, đội đã phát hiện, xử lý 16 trường hợp vi phạm nồng độ cồn.
Kết quả kiểm tra cho thấy nhiều người vi phạm ở mức rất cao. Cụ thể, tài xế Trần Văn B. vi phạm 0,661 mg/l khí thở; tài xế Trần Văn T. vi phạm 0,804 mg/l khí thở. Dù đã trong tình trạng say xỉn, lờ đờ, nhiều người vẫn cố gắng phân trần rằng mình "uống rất ít".
Điển hình là trường hợp một người đàn ông khoảng 50 tuổi, vi phạm ở mức 0,659 mg/l khí thở. Khi được hỏi, ông liên tục nói chỉ uống 1 lon bia. "Do làm việc bốc vác mệt quá nên mua 1 lon ở quán uống" - người đàn ông này phân trần.
Cũng trên địa bàn Đội CSGT Rạch Chiếc, trưa 19-10, tổ công tác phát hiện ông N.V.D (56 tuổi, ngụ phường Hiệp Bình) chạy xe máy trên đường số 17 (phường Thủ Đức) có dấu hiệu say xỉn. Ông D. vi phạm ở mức 0,157 mg/l khí thở, không có giấy phép lái xe, đăng ký xe hay thẻ căn cước. "Trưa nay, lúc đi dự đám tang người thân, tôi uống 2 lon bia. Đang về nhà thì bị thổi phạt" - ông D. giải thích. Ông D. bị phạt 2,5 triệu đồng và trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe.
Lực lượng CSGT Công an TP HCM ra quân cao điểm đo nồng độ cồn
Báo động sau tay lái
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, đại diện PC08 cho biết chỉ riêng trong ngày 18-10 (tính từ trưa đến hết ngày), lực lượng CSGT đã kiểm tra, xử lý 680 trường hợp vi phạm nồng độ cồn. Trong đó, 2 khung giờ cao điểm ghi nhận 38 trường hợp (từ 12 giờ đến 14 giờ 30 phút) và 350 trường hợp (từ 19 giờ đến 22 giờ).
Vị đại diện này cũng thông tin, qua 10 ngày thực hiện cao điểm xử lý nồng độ cồn, lực lượng CSGT TP HCM đã lập biên bản xử lý hơn 5.100 trường hợp vi phạm.
Theo PC08, tình hình trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn thành phố còn nhiều diễn biến phức tạp, vi phạm nồng độ cồn, ma túy có xu hướng gia tăng và là nguyên nhân trực tiếp gây ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng. Do đó, Ban Giám đốc Công an TP HCM đã chỉ đạo PC08 tăng cường ra quân, xử lý chuyên đề này và sẽ tiếp tục đẩy mạnh trong thời gian tới, quyết tâm mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.
Đại diện PC08 nhìn nhận, thói quen "nhậu hết mình", "không say không về" đã dẫn đến nhiều hệ quả đau thương khi người điều khiển xe máy rú ga phóng như bay, lạng lách gây tai nạn. "Khi xã hội phát triển, không thể tùy tiện, coi thường tính mạng của mình và người khác khi tham gia giao thông" - vị đại diện nhấn mạnh.
Để phòng ngừa, PC08 cho rằng cần đồng bộ các giải pháp: từ tuyên truyền, cổ động đến hoàn thiện pháp lý và xử lý nghiêm. Quan trọng nhất vẫn là sự chung tay, chấp hành pháp luật của mỗi người dân.
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Phùng Huyền, Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH A+, cho biết lái xe sau khi uống rượu, bia làm tăng nguy cơ gây tai nạn giao thông gấp 40 lần. Bà nhấn mạnh các tai nạn này thường để lại di chứng nặng nề, lâu dài, trở thành gánh nặng cho xã hội.
Luật sư Huyền phân tích: "Khi say xỉn, khả năng phản xạ và phối hợp của cơ thể bị suy giảm, thị giác hạn chế và gây buồn ngủ, từ đó dễ dẫn đến tai nạn". Bà đề xuất cần duy trì kiểm tra nồng độ cồn thường xuyên, không chỉ trong giờ cao điểm, đồng thời cổ vũ, khuyến khích người dân tự giác hình thành thói quen đã uống rượu, bia thì không lái xe.
Đồng quan điểm, chuyên gia giao thông Đỗ Văn Cầu cho rằng mấu chốt không chỉ là xử phạt mà phải thay đổi được thói quen xã hội. Ông Cầu ví dụ quá trình này giống như việc đội mũ bảo hiểm: ban đầu do sợ bị phạt, dần dần trở thành thói quen tự giác. "Cần liên tục tuyên truyền, giáo dục và phát triển các dịch vụ thay thế an toàn như gọi xe, đưa đón sau tiệc" - ông Cầu nói.
Ông Cầu cũng nhấn mạnh đến trách nhiệm của các chủ nhà hàng, quán ăn theo điều 32 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019, trong việc nhắc nhở khách hàng không lái xe sau khi sử dụng thức uống có cồn và hỗ trợ các dịch vụ đưa đón an toàn.
