Bộ GTVT trình Quốc hội 3 dự án cao tốc, xây dựng trong 3 năm

Về quy mô đầu tư, dự án đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu dài 53,7km qua 2 tỉnh, kết nối thành phố Biên Hòa với cảng biển Cái Mép - Thị Vải; đầu tư giai đoạn 1 với quy mô 4-6 làn xe. Trong đó, đoạn đi qua địa bàn tỉnh có chiều dài hơn 34km.

Bản đồ hướng tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Điểm đầu dự án tại Km0+000 kết nối với tuyến tránh quốc lộ 1 (đoạn qua TP Biên Hòa) và điểm cuối tại Km53+700 giao với quốc lộ 56 (thuộc TP Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).

Trong giai đoạn 1, dự án được đầu tư xây dựng với quy mô 4-6 làn xe, giải phóng mặt bằng một lần quy mô 6-8 làn xe theo quy hoạch. Tổng mức đầu tư của dự án là gần 18.000 tỉ đồng từ nguồn vốn đầu tư công. Dự án sẽ chuẩn bị đầu tư trong năm 2022, cơ bản hoàn thành vào năm 2025 và đưa vào khai thác vào năm 2026.

Đối với đoạn qua địa bàn tỉnh Đồng Nai có tổng mức đầu tư hơn 12.600 tỉ đồng. Trong đó chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng hơn 5.200 tỉ đồng.

Dự án đường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột dài 117,5km qua 2 tỉnh, kết nối thành phố Buôn Ma Thuột với cảng biển Nam Vân Phong; đầu tư giai đoạn 1 với quy mô 4 làn xe.

Bản đồ hướng tuyến cao tốc Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột

Đường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột có điểm đầu tại nút giao giữa quốc lộ 26B với quốc lộ 1 tại khu vực cảng Nam Vân Phong (Khánh Hòa); điểm cuối tại vị trí giao với đường Hồ Chí Minh tránh phía đông thành phố Buôn Ma Thuột. Tổng mức đầu tư 21.935 tỉ đồng theo hình thức đầu tư công, khởi công năm 2023, cơ bản hoàn thành năm 2025.

Mục tiêu đầu tư cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột nhằm hình thành trục ngang kết nối vùng Tây Nguyên với duyên hải Nam Trung Bộ nhằm phát huy hiệu quả các dự án đã và đang đầu tư; kết nối các trung tâm kinh tế, cảng biển; nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo động lực liên kết, thúc đẩy hợp tác và phát triển vùng...

Dự án đường cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng có dài 188,2km qua 4 tỉnh/thành phố, kết nối thành phố Châu Đốc với cảng biển Trần Đề.

Bản đồ hướng tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng

Theo quy hoạch mạng, tuyến cao tốc này có 6 làn xe. Căn cứ kết quả dự báo nhu cầu vận tải, Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu nhiều phương án về quy mô đầu tư. Trên cơ sở phân tích, đánh giá kỹ về ưu, nhược điểm của từng phương án trong bối cảnh nguồn lực nhà nước còn khó khăn.

Cụ thể, tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng chạy theo trục ngang của Đồng bằng sông Cửu Long, có điểm đầu giao với quốc lộ 91, đi theo hướng Đông Nam song song với quốc lộ 91. Tiếp đó, tuyến đi qua tỉnh Sóc Trăng và kết thúc tại điểm giao với quốc lộ Nam Sông Hậu thuộc khu vực cảng Trần Đề theo quy hoạch.

Dự án có nhu cầu sử dụng đất khoảng 1.205ha. Khoảng 1.194 hộ bị ảnh hưởng, số hộ tái định cư khoảng 1.075. Công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư sẽ được tách thành tiểu dự án độc lập để giao cho các địa phương thực hiện.

Theo tờ trình của Chính phủ, tuyến cao tốc khi hoàn thành sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải trên hành lang kinh tế Tây Bắc - Đông Nam, là hành lang vận tải trục ngang lớn, quan trọng nhất ở trung tâm vùng Đồng bằng sông Cửu Long, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội cả khu vực.

Đây cũng là tuyến cao tốc kết nối, chuyển tiếp hàng hóa xuất nhập khẩu cho Campuchia khi cảng Trần Đề được đầu tư theo quy hoạch đến năm 2030 với năng lực thông qua khoảng 50 - 55 triệu tấn/năm, giai đoạn đến năm 2050 dự kiến đạt 130 -150 triệu tấn/năm.

Về hình thức đầu tư, dự án Biên Hòa - Vũng Tàu được Chính phủ kiến nghị theo hình thức đầu tư công; sau khi đưa vào khai thác sẽ thu phí để hoàn trả vốn ngân sách nhà nước.

Dự án Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột và Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, mặc dù mang lại lợi ích kinh tế - xã hội rất lớn nhưng phương án tài chính hoàn vốn từ thu phí không khả thi, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia vượt quá quy định của pháp luật. Do vậy, lựa chọn hình thức đầu tư công; sau khi hoàn thành sẽ thu phí để hoàn trả vốn ngân sách nhà nước.

Liên quan đến dự kiến tiến độ và thời gian thực hiện dự án, Bộ trưởng GTVT cho biết, Chính phủ đã xây dựng một số cơ chế chính sách đặc thù và nếu được áp dụng, dự kiến tiến độ các dự án như sau: chuẩn bị đầu tư năm 2022, khởi công năm 2023, dự án Biên Hòa - Vũng Tàu cơ bản hoàn thành năm 2025; dự án Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng cơ bản hoàn thành một số đoạn có lưu lượng lớn năm 2025 và toàn tuyến năm 2026.

Sơ bộ tổng mức đầu tư các dự án khoảng 84.463 tỷ đồng. Trên cơ sở tiến độ triển khai 3 dự án, dự kiến nhu cầu vốn trong giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 60.124 tỷ đồng, chuyển tiếp giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 24.339 tỷ đồng.

Nguồn vốn giai đoạn 2021 - 2025, Chính phủ dự kiến bố trí từ: Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã dự kiến phân bổ cho 3 dự án khoảng 26.147 tỷ đồng; Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ GTVT sau khi rà soát, sắp xếp lại khoảng 2.203 tỷ đồng; Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội khoảng 9.620 tỷ đồng; Tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021 khoảng 13.796 tỷ đồng; Ngân sách địa phương khoảng 8.358 tỷ đồng.

Trong 2 năm 2022, 2023, Chính phủ ưu tiên giải ngân hết toàn bộ nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021.

Đánh giá tác động dự án BOT liên quan, Chính phủ cho biết, đối với dự án Biên Hòa - Vũng Tàu, việc triển khai dự án không ảnh hưởng đến dự án BOT Quốc lộ 51 do doanh thu thực tế của dự án đã vượt so với phương án tài chính trong hợp đồng và theo tính toán dự kiến đến năm 2026 đã hoàn đủ vốn, sớm hơn so với thời hạn hợp đồng BOT.

Đối với dự án Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột và Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, trên hành lang vận tải của hai dự án hiện có các dự án BOT đầu tư cải tạo một phần các Quốc lộ 26 và Quốc lộ 91. Tuy nhiên, các dự án BOT chỉ đầu tư, cải tạo một phần chiều dài các quốc lộ. Khi dự án đường cao tốc đưa vào khai thác sẽ có những tác động cả tích cực và tiêu cực.

“Sau khi dự án đưa vào khai thác, Chính phủ sẽ chỉ đạo thực hiện giám sát doanh thu dự án để có số liệu định lượng cụ thể làm cơ sở đề xuất phương án xử lý phù hợp”, ông Thể cho hay.

Liên quan đến cơ chế, chính sách triển khai dự án, để đẩy nhanh tiến độ triển khai, Chính phủ kiến nghị 3 dự án được áp dụng các cơ chế chính sách đặc thù được Quốc hội chấp thuận tại Nghị quyết số 43.

“Chính phủ kiến nghị Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư 3 dự án và giao Chính phủ chuẩn xác phạm vi và tổng mức đầu tư các dự án thành phần trong bước báo cáo nghiên cứu khả thi, tổ chức triển khai thực hiện Dự án bảo đảm tiến độ, chất lượng và hiệu quả”, ông Thể nêu.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Uỷ ban nhất trí với sự cần thiết đầu tư 3 dự án, tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị cần đánh giá kỹ tính cấp thiết, khả năng bố trí nguồn lực, đánh giá tác động của việc sử dụng vốn đầu tư công triển khai cùng lúc nhiều dự án hạ tầng đối với lạm phát, khả năng giải ngân, hấp thụ vốn…