Vì sao nhiều ngân hàng vẫn lãi đậm?

Đến nay, hơn một nửa ngân hàng niêm yết đã công bố báo cáo tài chính quý III và hợp nhất 9 tháng đầu năm 2021. Theo thống kê, trong số 18 nhà băng đã công bố kết quả kinh doanh, có tới 16 ngân hàng vẫn ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng dương bất chấp tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp giai đoạn này.

Đáng chú ý, nhiều ngân hàng vẫn ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận cao trong quý vừa qua, dù trước đó, nhiều chuyên gia đã dự báo ngành ngân hàng sẽ gặp khó trong giai đoạn dịch bệnh.

Bất chấp tác động của dịch bệnh trong quý III, hàng loạt ngân hàng vẫn ghi nhận lợi nhuận tăng mạnh trong giai đoạn này. Ảnh: Nam Khánh.

Tăng mạnh so với cùng kỳ

Theo báo cáo tài chính mới công bố, MBBank cho biết đã thu về gần 12.000 tỷ đồng lãi trước thuế sau 9 tháng đầu năm nay, tăng 46% so với cùng kỳ năm trước. Tính riêng quý III, lãi trước thuế của ngân hàng này là 3.898 tỷ, cũng cao hơn 29% so với cùng kỳ.

Đáng chú ý, lợi nhuận của MBBank vẫn tăng mạnh trong bối cảnh chi phí dự phòng rủi ro tín dụng của ngân hàng đã tăng hơn gấp đôi trong quý vừa qua. Điều này cho thấy toàn bộ lợi nhuận tăng thêm của ngân hàng đều đến từ các hoạt động kinh doanh.

Tương tự, báo cáo tài chính quý III của Techcombank cho biết lãi trước thuế ngân hàng thu về trong quý gần nhất vẫn tăng 40% so với cùng kỳ, đạt tới 5.562 tỷ đồng. Đây là mức lợi nhuận quý cao thứ 2 trong gần 3 thập niên hoạt động của Techcombank, chỉ xếp sau mức lợi nhuận hơn 6.000 tỷ ngân hàng này thu về được trong quý II liền trước.

Tính chung 9 tháng, Techcombank đã thu về tổng cộng 17.098 tỷ tiền lãi, cao hơn 60% so với cùng kỳ, tương đương mức tăng ròng hơn 6.000 tỷ đồng.

Lãnh đạo SHB trước đó cũng cho biết ngân hàng đã thu về 5.055 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế sau 9 tháng, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Riêng quý III, lãi trước thuế của SHB đã là 1.869 tỷ, tăng tới 97%.

Dù ghi nhận lợi nhuận tăng hàng nghìn tỷ trong quý vừa qua, cả MBBank, Techcombank hay SHB đều không phải ngân hàng có tăng trưởng lợi nhuận cao nhất hệ thống.

Trong 18 nhà băng đã công bố kết quả kinh doanh quý III, NCB mới là đại diện có tăng trưởng lợi nhuận cao nhất, lên tới 1.400%.

Cụ thể, chỉ ghi nhận 80 tỷ đồng lãi trước thuế trong quý III, thấp hơn nhiều so với nhóm ngân hàng kể trên. Tuy nhiên, mức lợi nhuận này của NCB lại cao gấp 15 lần so với số thu về cùng kỳ năm 2020. Tính trong 9 tháng, NCB cũng là ngân hàng có tăng trưởng lợi nhuận cao nhất hệ thống với tỷ lệ hơn 600%.

Ngoài ra, một loạt ngân hàng cũng ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận quý III đạt 3 con số như VietABank thu về 126 tỷ, tăng 600%; PGBank đạt 97 tỷ, tăng 362%; SeABank đạt 974 tỷ, cao hơn 111%, mức lợi nhuận một quý cao nhất mà ngân hàng này từng ghi nhận được.

Lợi nhuận đến từ đâu?

Phần lớn lợi nhuận tăng thêm của các ngân hàng đều đến từ tăng trưởng ở hoạt động chính là cho vay, với thu nhập lãi thuần tăng mạnh.

Như tại Techcombank, đóng góp lớn nhất vào đà tăng trưởng lợi nhuận quý vừa qua là tăng trưởng thu nhập lãi thuần, đạt 6.742 tỷ. So với cùng kỳ, chỉ tiêu này đã tăng 31%, tương đương hơn 1.600 tỷ đồng tăng thêm.

Trong khi đó, tổng mức tăng của các mảng kinh doanh dịch vụ, ngoại hối, mua bán chứng khoán đầu tư chỉ hơn 400 tỷ.

Mức tăng thu nhập lãi thuần kể trên của Techcombank được hỗ trợ chính từ việc dư nợ cho vay khách hàng tăng ròng 2,4% trong quý III và 15,7% sau 9 tháng, cao hơn gấp đôi so với đà tăng chung của toàn hệ thống ngân hàng là gần 1% quý III và 7,42% sau 9 tháng.

Cũng trong quý III, MBBank ghi nhận 8.700 tỷ đồng doanh thu hợp nhất, cao hơn 29% so với cùng kỳ. Trong đó, gần 70% doanh thu tăng thêm đến từ tăng trưởng của hoạt động cho vay.

Thu nhập lãi thuần của hầu hết ngân hàng vẫn tăng trưởng cao trong quý III cho thấy đa số tăng trưởng lợi nhuận trong quý đều đến từ hoạt động chính là cho vay. Ảnh: Nam Khánh.

Tương tự Techcombank, tăng trưởng thu nhập lãi thuần của MBBank quý III cũng được hỗ trợ từ mức tăng dư nợ cho vay khách hàng đạt 1,6% riêng quý III và 13% so với đầu năm.

Ngoài 2 nhà băng kể trên, cả SeABank, ABBank, HDBank đều là những ngân hàng có tăng trưởng lợi nhuận đến chủ yếu từ hoạt động cho vay. Đây cũng là nhóm duy trì được mức tăng trưởng tín dụng tích cực từ đầu năm đến nay.

Bên cạnh mảng cho vay, quý III vừa qua cũng ghi nhận một loạt ngân hàng lãi đột biến từ đầu tư chứng khoán.

Như TPBank, dù lãi từ cho vay vẫn là nguồn thu lớn nhất của ngân hàng trong quý khi mang về 2.346 tỷ đồng, nhưng mảng kinh doanh này tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư có mức tăng lên tới 11 lần, mang về 913 tỷ.

Hoạt động này cũng lần đầu vượt dịch vụ trở thành mảng kinh doanh có lợi nhuận cao thứ 2 của TPBank.

Tương tự, OCB cũng là ngân hàng lãi đậm từ đầu tư chứng khoán quý III. Theo đó, nhà băng này đã thu về tới 463 tỷ đồng tiền lãi từ hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư quý gần nhất, cao gấp 6 lần cùng kỳ năm 2020.

Trong bối cảnh hoạt động dịch vụ, kinh doanh ngoại hối đều sụt giảm, mua bán chứng khoán đầu tư đã trở thành một trong 2 động lực chính (cùng với cho vay) giúp lợi nhuận của OCB tăng trưởng 71% trong quý III.

Cả Vietcapital Bank, NCB, BacABank… đều là những ngân hàng có lãi thuần từ hoạt động mua bán chứng khoán tăng gấp nhiều lần so với cùng kỳ. Qua đó đóng góp lớn vào đà tăng trưởng lợi nhuận chung quý III.

Triển vọng lợi nhuận vẫn tích cực

Trước đó, các chuyên gia phân tích tại FiinGroup cho rằng lợi nhuận quý III của các ngân hàng niêm yết có thể giảm 13% so với quý liền trước và là quý thứ 2 liên tiếp ghi nhận xu hướng giảm.

Tuy nhiên, nếu so với cùng kỳ, lợi nhuận các ngân hàng vẫn duy trì mức tăng gần 11%.

Điều này có nguyên nhân chủ yếu do nền so sánh (quý III/2020) cũng là giai đoạn các ngân hàng gặp khó do dịch Covid-19 khiến lợi nhuận kém tích cực so với các quý khác trong năm.

Tương tự, các chuyên gia của Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam ước tính lợi nhuận các ngân hàng niêm yết quý III sẽ giảm 19% so với quý II. Nguyên nhân chính đến từ tăng trưởng cho vay thấp, biên lãi ròng (NIM) giảm và chi phí dự phòng tăng.

Tuy nhiên, so với quý III/2020, Yuanta cho rằng lợi nhuận các ngân hàng kỳ này vẫn tích cực.

Trong bối cảnh thu nhập từ hoạt động cho vay tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng, nguồn thu từ hoạt động dịch vụ và phí sẽ tăng mạnh trong quý III khi các giao dịch online được thực hiện nhiều hơn. Đây cũng sẽ là động lực chính thúc đẩy lợi nhuận của ngành trong quý này.

Bên cạnh đó, với tình hình dịch bệnh hiện nay, Ngân hàng Nhà nước nhiều khả năng sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng, giúp các ngân hàng hưởng lợi nhờ chi phí huy động vốn thấp. Điều này có thể khiến NIM không giảm mạnh và phục hồi trở lại từ cuối quý III, đầu quý IV.

Các chuyên gia cho rằng trong bối cảnh thanh khoản hệ thống vẫn rất dồi dào, các ngân hàng sẽ không gặp nhiều áp lực cạnh tranh để huy động tiền gửi.

Cũng ghi nhận quan điểm tương tự, Chứng khoán BSC cho rằng tuy thấp hơn so với kỳ vọng đầu năm, nhưng tăng trưởng lợi nhuận của ngành ngân hàng quý III vẫn sẽ cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2020 và vượt mức chung của thị trường.

Trong đó, động lực tăng trưởng lợi nhuận chính của các ngân hàng vẫn sẽ là tăng trưởng tín dụng, đặc biệt là nhóm ngân hàng có danh mục cho vay ít rủi ro, hỗ trợ lãi suất lớn cho khách hàng theo kêu gọi của NHNN.