Sau 10 năm rót hơn 200 triệu USD để thâu tóm và hoàn tất nắm quyền kiểm soát hoàn toàn Nguyễn Kim, Central Retail (thuộc Tập đoàn Central Group của Thái Lan) mới đây đã thoái toàn bộ vốn và chấp nhận lỗ tới 190 triệu USD. Thương vụ chuyển nhượng hệ thống Nguyễn Kim cho đối tác bán lẻ điện máy trong nước Pico Holdings có trị giá chỉ 35 triệu USD.
Hệ thống lớn không còn lợi thế
Giám đốc một công ty phân phối hàng điện máy tại TP HCM nhận xét trước đây, Nguyễn Kim là nhà bán lẻ tầm cỡ, luôn dẫn dắt thị trường, buộc các nhà bán lẻ khác như Thiên Hòa, Chợ Lớn, Ideas, Gia Thành, Đệ Nhất Phan Khang... phải "canh chừng" để chạy theo.
Hệ thống điện máy Nguyễn Kim vừa tổ chức chương trình bán hàng nhân dịp sinh nhật thứ 29 trong tháng 11-2025
Thời điểm đó, vào các dịp lễ, Tết, Nguyễn Kim thường tổ chức các chương trình khuyến mại, trúng thưởng lớn như giảm giá sản phẩm đến vài chục phần trăm, tặng ô tô, vé du lịch châu Âu, châu Mỹ... "Các hệ thống bán lẻ khác với quy mô nhỏ hơn không thể cạnh tranh với những chiến dịch "khủng" của Nguyễn Kim nên họ thường âm thầm tung "chiêu" giảm giá sớm hơn nhằm giảm bớt sức "nóng" từ hệ thống bán lẻ lớn" - giám đốc công ty phân phối này cho biết.
Theo giới kinh doanh, Nguyễn Kim trước đây đánh vào phân khúc khách hàng có tài chính dư dả nên thường thiết kế các trung tâm bán lẻ theo phong cách sang trọng, bắt mắt, trưng bày nhiều sản phẩm cao cấp. Bởi vậy nên giá sản phẩm của Nguyễn Kim cao hơn các hệ thống bán lẻ khác, dẫn đến dần mất khách.
Giám đốc một hệ thống bán lẻ điện máy lớn trên cả nước nhận xét tuy người Thái có tiềm lực nhưng khó có thể giúp Nguyễn Kim phát triển trong bối cảnh cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt và nhu cầu người tiêu dùng dần bão hòa. "Dù hệ thống lớn có tổ chức lại hoạt động bán hàng, kéo giá bán xuống thì với mức giá ban đầu cao, vẫn khó giảm về thấp tương đương hệ thống khác. Chưa kể, các hệ thống nhỏ lẻ chạy chương trình ưu đãi quanh năm trong khi hệ thống lớn thường tập trung vào các dịp lễ, Tết" - giám đốc này so sánh.
Về Pico - hệ thống bán lẻ vừa mua lại Nguyễn Kim, giới kinh doanh đánh giá với lợi thế am hiểu thị trường điện máy trong nước, Pico vốn đã mạnh ở khu vực phía Bắc, nay có thể tiếp tục "tấn công" thị trường phía Nam nhờ sở hữu mạng lưới cửa hàng Nguyễn Kim.
Mô hình cũ đã lỗi thời
Một mặt hàng điện máy bất ngờ bán chạy nhờ... mưa nhiềuNhiều hệ thống bán lẻ quy mô vừa và lớn đã âm thầm rút khỏi thị trường trong những năm qua. Chẳng hạn, Đệ Nhất Phan Khang thời kỳ còn hưng thịnh sở hữu gần 20 trung tâm điện máy nhưng sau đó phải đóng cửa dần các điểm bán ở tỉnh lẻ, chỉ còn giữ một điểm ở TP HCM. Thế nhưng, đến năm 2017, hệ thống này phải chính thức ngừng hoạt động.
Tương tự, hệ thống bán lẻ điện máy Ideas trước đây có 3 trung tâm tại TP HCM, sau đó chỉ giữ lại một điểm. Đến giai đoạn hậu COVID-19, trung tâm này đóng cửa toàn bộ. Một hệ thống bán lẻ khác là điện máy Thiên Hòa từng nhiều năm duy trì "ngôi" hoàng kim.
Ông Nguyễn Quang Hòa, chủ chuỗi hệ thống Thiên Hòa, chia sẻ có tập đoàn nước ngoài sẵn sàng chi hàng trăm triệu USD để mua lại hệ thống nhưng ông không bán. Dù cố gắng duy trì hoạt động để giữ thương hiệu song do cạnh tranh ngày càng khốc liệt, hệ thống này giảm từ 24 trung tâm điện máy trải dài khắp TP HCM đến các tỉnh, thành khác còn chỉ 1 điểm trên đường Cánh mạng Tháng Tám (TP HCM). Tuy vậy, trung tâm này cũng bị thu hẹp quy mô, diện tích hiện chỉ tương đương cửa hàng nhỏ.
CEO Thế Giới Di Động, ông Đoàn Văn Hiểu Em (phụ trách 2 chuỗi bán lẻ Điện Máy Xanh và Thế Giới Di Động), nhìn nhận thị trường điện máy đã qua giai đoạn tăng trưởng mở rộng. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, để phát triển, cần phải "bắt tay" với những đối tác nhận được sự hỗ trợ trực tiếp từ các hãng về giá, danh mục sản phẩm hoặc có sản phẩm độc quyền, khác biệt. Ngoài ra, phải có chính sách mua sắm thuận lợi tạo động lực cho người tiêu dùng như chính sách trả chậm, hậu mãi...
Theo ông Phạm Quốc Bảo Duy, Giám đốc ngành hàng điện máy FPT Shop, thị trường điện máy đã bão hòa trong khi các kênh phân phối truyền thống bị cạnh tranh bởi các kênh hiện đại như thương mại điện tử. Tuy nhiên, những thương hiệu lớn, uy tín, dịch vụ tốt sẽ vẫn có khách hàng trung thành.
Trong khi đó, ThS Trần Tuấn Anh, chuyên gia thị trường, khẳng định mô hình kinh doanh điện máy truyền thống đã lỗi thời, không còn thu hút người tiêu dùng. Khách hàng hiện nay có xu hướng chuyển sang mua sắm thông qua các kênh khác, vừa thuận tiện vừa có giá cạnh tranh hơn so với mua trực tiếp ở trung tâm điện máy.
Cho rằng trường hợp Nguyễn Kim là câu chuyện điển hình trong việc nhà đầu tư ngoại thâu tóm thương hiệu bán lẻ điện máy Việt Nam với tham vọng kết hợp chuỗi cung ứng - quản trị - mặt bằng, ThS Trần Anh Tùng, Trưởng ngành Quản trị Kinh doanh Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP HCM, cũng chỉ rõ rủi ro rất lớn của chu kỳ cạnh tranh khốc liệt trên thị trường khiến biên lợi nhuận bị bào mòn.
Cụ thể, 9 tháng năm 2024, hệ thống 49 cửa hàng của Nguyễn Kim ghi nhận doanh thu 3.450 tỉ đồng, giảm 17% so với cùng kỳ. "Điểm gãy nằm ở chỗ thị trường chuyển sang giai đoạn mà quy mô lớn không còn đủ để chiến thắng nếu không có tốc độ mở rộng, tối ưu tồn kho, năng lực đàm phán giá. Lúc này, các chuỗi nội địa dẫn đầu đã đẩy "cuộc chơi" theo hướng chi phí vận hành cực thấp và vòng quay hàng cực nhanh" - ThS Tùng phân tích.
Cũng theo ông Tùng, với thương vụ Pico mua lại Nguyễn Kim, nhà đầu tư không chỉ mua hạ tầng bán lẻ cùng với mạng lưới cửa hàng mà còn mua cả nhận diện thương hiệu với chi phí thấp. Ông Tùng cho rằng Pico có thể xem Nguyễn Kim như một tài sản có thể tái cấu trúc, không phải một mô hình để giữ nguyên. Chiến lược sắp tới của Pico có thể là đóng các điểm bán kém hiệu quả, tái đàm phán mặt bằng, chuẩn hóa danh mục hàng hóa, tối ưu hóa logistics và tận dụng thương hiệu Nguyễn Kim ở những địa bàn mà Pico chưa phủ mạnh.
