Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm khu dầu khí Baku, năm 1959
Từ cuối những năm 50 của thế kỷ XX, trong những ngày đất nước còn ngổn ngang chiến tranh, tầm nhìn chiến lược của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm hướng về một lĩnh vực mới mẻ nhưng đầy triển vọng: Dầu khí. Ngày 23/7/1959, trong chuyến thăm Khu công nghiệp dầu mỏ Baku của nước Cộng hòa Azerbaijan, Người đã để lại lời căn dặn bất hủ: "Tôi nghĩ Việt Nam chúng tôi có biển, nhất định sẽ có dầu, nhưng đang chiến tranh, chưa làm được. Tôi hy vọng và tin tưởng rằng sau khi Việt Nam kháng chiến thắng lợi, các đồng chí sẽ giúp chúng tôi tìm ra dầu, khai thác và chế biến dầu, xây dựng được khu công nghiệp dầu khí như Baku...".
Lời nói giản dị mà sâu sắc của Bác đã trở thành những dòng chữ vàng mở đầu cho lịch sử ngành dầu khí Việt Nam. Đó là niềm tin, ước vọng của dân tộc, cũng là "kim chỉ nam" soi đường cho biết bao thế hệ những người đi tìm lửa trong hành trình dựng xây một ngành công nghiệp mới mẻ cho Tổ quốc.
Từ ngày ấy, những lớp học sinh, kỹ sư, cán bộ đầu tiên đã lên đường sang Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa để học tập và thực tập chuyên môn tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí và lọc hóa dầu. Tinh thần hợp tác quốc tế ấy được củng cố mạnh mẽ khi từ năm 1959, Liên Xô cử các chuyên gia giàu kinh nghiệm sang Việt Nam để vừa khảo sát triển vọng dầu khí, vừa đào tạo lực lượng cán bộ cho ngành. Một kế hoạch tổng thể về tìm kiếm - thăm dò tại miền Bắc Việt Nam đã được hình thành và từng bước triển khai.
Lễ chào cờ trên cụm giàn Hải Thạch - Mộc Tinh
Ngày 27/11/1961, Đoàn Thăm dò Dầu lửa 36 chính thức ra đời. Đây là sự kiện đánh dấu cột mốc khai sinh tổ chức dầu khí đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Cũng từ đây, những viên gạch đầu tiên của ngành được đặt xuống bằng mồ hôi, trí tuệ và tinh thần không quản gian khó của thế hệ "người đi tìm lửa" buổi đầu. Hoạt động của Đoàn 36 đã để lại những tư liệu địa chất, đánh giá khoa học vô cùng quý giá về tiềm năng dầu khí ở miền võng Hà Nội, vùng trũng An Châu… và quan trọng hơn cả, hình thành "cái nôi" đào tạo nhân lực đầu tiên, những người đặt nền móng cho ngành dầu khí Việt Nam.
Với ý nghĩa ấy, ngày 20/7/2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1034/QĐ-TTg, lấy ngày 27/11 hằng năm là Ngày Truyền thống ngành dầu khí Việt Nam.
Một cột mốc quan trọng khác diễn ra năm 1975: Ngày 3/9/1975, Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam - tiền thân của Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) chính thức được thành lập. Đây là bước ngoặt đánh dấu sự ra đời của ngành công nghiệp dầu khí hiện đại của Việt Nam.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Triển lãm Khoa học, Công nghệ Petrovietnam “The New Energy” trong khuôn khổ chương trình kỷ niệm 50 năm thành lập Petrovietnam
Petrovietnam vươn mình trong kỷ nguyên mới
Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt sâu sắc trong tiến trình phát triển của Petrovietnam. Việc Chính phủ ban hành Quyết định đổi tên Tập đoàn không chỉ là sự điều chỉnh về mặt pháp lý, mà còn là tuyên bố mạnh mẽ về tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước: Petrovietnam được giao trọng trách trở thành đầu tàu kinh tế dẫn dắt ngành công nghiệp - năng lượng quốc gia, đóng vai trò trung tâm trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi năng lượng của đất nước.
Trên nền tảng hơn 50 năm phát triển và 40 năm đồng hành cùng Đổi mới, Petrovietnam đã tái định vị chiến lược phát triển theo ba trụ cột: Công nghiệp - năng lượng - dịch vụ. Trong đó, năng lượng là trụ cột xuyên suốt, gắn với sứ mệnh bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia; công nghiệp là động lực mới nhằm mở rộng chuỗi giá trị, tăng tỷ lệ nội địa hóa, hình thành ngành công nghiệp hỗ trợ hệ sinh thái năng lượng chất lượng cao; dịch vụ kỹ thuật - thương mại - công nghệ trở thành bệ đỡ giúp Tập đoàn mở rộng hoạt động trong và ngoài nước, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Việc xác định ba trụ cột chiến lược còn gắn chặt với định hướng phát triển đất nước trong "kỷ nguyên vươn mình", đặc biệt là khi Bộ Chính trị ban hành "Bộ tứ nghị quyết chiến lược": Nghị quyết 57 về khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 66 về xây dựng và thi hành pháp luật; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Bốn nghị quyết này tạo ra khung chiến lược của quốc gia trong giai đoạn tới và Petrovietnam - với vai trò doanh nghiệp trụ cột - phải trở thành lực lượng tiên phong trong việc hiện thực hóa tinh thần các nghị quyết ấy.
Petrovietnam là một trong số hiếm doanh nghiệp nhà nước có hệ thống nghiên cứu - triển khai đầy đủ và năng lực khoa học-công nghệ hàng đầu, thể hiện qua việc nắm giữ nhiều Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước và hàng chục sáng chế quốc tế. Sự chuyển dịch sang mô hình quản trị số, vận hành số hóa mỏ và nhà máy, ứng dụng các công nghệ nền tảng như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, mô phỏng số... chính là quá trình hiện thực hóa tinh thần đổi mới sáng tạo mà Nghị quyết 57 yêu cầu.
Sự hiện diện của các công trình dầu khí trên thềm lục địa là những “cột mốc sống” góp phần khẳng định chủ quyền quốc gia. Trên ảnh là hệ thống giàn khai thác khí mỏ Sư Tử Trắng
Trong hội nhập quốc tế, Petrovietnam là một trong số rất ít doanh nghiệp Việt Nam có mạng lưới hợp tác và đầu tư trải rộng trên 28 quốc gia và vùng lãnh thổ. Sự hợp tác sâu với các tập đoàn năng lượng hàng đầu thế giới đã đưa Petrovietnam trở thành cầu nối công nghệ và vốn quốc tế vào Việt Nam. Ở chiều ngược lại, năng lực dịch vụ kỹ thuật biển, cơ khí dầu khí và vận tải - logistics của Tập đoàn đã đạt chuẩn toàn cầu, giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng năng lượng quốc tế.
Nhiều năm qua, Petrovietnam còn đóng góp quan trọng vào sửa đổi các khung cơ chế chính sách, điều chỉnh các bộ luật như Luật Dầu khí mới 2022, Luật Điện lực, Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Quản lý vốn nhà nước, cơ chế đầu tư - giá trong lĩnh vực điện khí - LNG và thị trường năng lượng trong nước... Những kiến nghị dựa trên thực tiễn vận hành, tổng kết đầu tư và kinh nghiệm triển khai dự án quy mô lớn đã giúp các bộ, ngành tháo gỡ vướng mắc, cải thiện môi trường pháp lý và tạo điều kiện thu hút thêm vốn tư nhân vào các dự án năng lượng - công nghiệp trọng điểm.
Cùng với đó, Tập đoàn thúc đẩy mạnh mẽ mô hình hợp tác công - tư. Hệ sinh thái các trung tâm khí - điện - đạm ở Cà Mau, Bà Rịa - Vũng Tàu và định hướng xây dựng trung tâm công nghiệp - năng lượng sinh thái tại Cần Thơ đang tạo động lực để hàng trăm doanh nghiệp tư nhân tham gia chuỗi cung ứng, dịch vụ, chế tạo thiết bị và năng lượng tái tạo. Điều này thể hiện vai trò dẫn dắt, lan tỏa của Petrovietnam trong việc hình thành các cực tăng trưởng mới và mở rộng không gian phát triển cho khu vực tư nhân.
Có thể thấy, chiến lược ba trụ cột của Petrovietnam không chỉ phù hợp với xu thế chuyển dịch của ngành năng lượng toàn cầu, mà còn hòa nhập hoàn toàn với tầm nhìn chiến lược của Đảng được thể hiện qua "Bộ tứ nghị quyết". Bước vào giai đoạn phát triển mới, Petrovietnam đứng trước những cơ hội lớn và thách thức không nhỏ. Nhưng với nền tảng vững chắc, với vị thế doanh nghiệp có đóng góp ngân sách lớn nhất, có năng lực công nghệ hàng đầu và có vai trò then chốt trong đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, Petrovietnam được kỳ vọng sẽ tiếp tục giữ vai trò tiên phong, hiện thực hóa tinh thần các nghị quyết chiến lược của Đảng, đóng góp vào mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia công nghiệp theo hướng hiện đại, tự chủ và hội nhập sâu rộng.
Lãnh đạo Petrovietnam và Công đoàn Petrovietnam chung vui cùng bà con nhân dân thôn Kho Vàng - Lào Cai, khi thôn được tái thiết sau trận bão lịch sử năm 2024
Trải qua 64 năm kể từ ngày thành lập Đoàn Thăm dò Dầu lửa 36, 50 năm Petrovietnam, dưới sự lãnh đạo của Đảng, ngành dầu khí Việt Nam - nay đã phát triển thành ngành công nghiệp - năng lượng - đã luôn đổi mới, lớn mạnh cùng sự trưởng thành của đất nước. Từ "con số 0", các thế hệ người đi tìm lửa đã xây dựng nên một hệ thống công nghiệp dầu khí đồng bộ, tầm vóc khu vực và thế giới: Từ tìm kiếm - thăm dò - khai thác, công nghiệp khí, chế biến dầu khí, phân phối sản phẩm, đến công nghiệp điện, năng lượng tái tạo và hệ thống dịch vụ kỹ thuật chất lượng cao.
Đó là nền tảng hình thành hạ tầng năng lượng xương sống của quốc gia, thể hiện qua sứ mệnh "5 AN": An ninh năng lượng, An ninh kinh tế, An ninh lương thực, An ninh quốc phòng và An sinh xã hội; và được minh chứng bằng thành tựu "5 NHẤT" đầy tự hào của Petrovietnam: Doanh nghiệp có quy mô lớn nhất, đóng góp ngân sách cao nhất, lợi nhuận cao nhất, giải thưởng khoa học - công nghệ nhiều nhất và hoạt động an sinh xã hội cao nhất.
Giờ đây, khi thế giới bước vào kỷ nguyên chuyển đổi năng lượng sâu rộng, ngành dầu khí Việt Nam, Petrovietnam cũng đang đứng trước những cơ hội và thách thức chưa từng có với sứ mệnh mới và chiến lược kép: "Tối ưu hóa nguồn năng lượng dầu khí truyền thống, phát triển bền vững các nguồn năng lượng mới", hướng đến mục tiêu trở thành trụ cột trong bảo đảm an ninh năng lượng và kiến tạo tương lai năng lượng quốc gia.
Điều đó cũng đồng nghĩa rằng, thế hệ người đi tìm lửa hôm nay tiếp tục gánh vác trọng trách lịch sử của những người đi trước: Vừa bảo vệ thành quả của 64 năm truyền thống, vừa mạnh dạn mở những cánh cửa mới - năng lượng xanh, hydro, điện gió ngoài khơi, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo… Đó không chỉ là mục tiêu chiến lược, mà còn là lời hồi đáp lại kỳ vọng của dân tộc - kỳ vọng về một Việt Nam tự chủ năng lượng, thịnh vượng và vững bước trên con đường phát triển.
Nhân kỷ niệm 50 năm thành lập Petrovietnam, Tổng Bí thư Tô Lâm đã trao tặng Tập đoàn 8 chữ: "Tiên phong - Vượt trội - Bền vững - Toàn cầu" và bày tỏ tin tưởng, với truyền thống vẻ vang, với bản lĩnh, trí tuệ, Petrovietnam sẽ tiếp tục là trụ cột của nền kinh tế, là "doanh nghiệp dân tộc" vì lợi ích quốc gia, là niềm tự hào của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
AT
