Ông Trump vật lộn để giải thích dữ liệu kinh tế yếu kém

Tổng thống Trump. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Donald Trump hôm 30/4 đã kêu gọi người dân kiên nhẫn, đổ lỗi đồng thời tuyên bố chiến thắng, bất chấp kinh tế Mỹ suy giảm trong quý đầu năm và các mức thuế quan làm giảm mức độ ủng hộ dành cho ông.

Ông khẳng định sự phục hồi đang ở ngay trước mắt, theo Reuters.

Dữ liệu tổng sản phẩm quốc nội (GDP) sơ bộ của Bộ Thương mại Mỹ công bố hôm 30/4 cho thấy nền kinh tế đã giảm trong quý đầu năm - lần đầu trong 3 năm - do doanh nghiệp ồ ạt nhập khẩu hàng hóa nhằm tránh chi phí tăng cao từ mức thuế có thể sắp được áp dụng.

GDP của Mỹ trong tháng 1 đến tháng 3 giảm với tốc độ hàng năm 0,3%.

Dù vậy, một số nhà kinh tế cho rằng chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ và đầu tư tư nhân gia tăng là dấu hiệu cho thấy tăng trưởng có thể sớm phục hồi.

Đổ lỗi và ca ngợi

Ông Trump và các cố vấn đang vật lộn để đưa ra thông điệp thống nhất về con số GDP.

Tổng thống Mỹ cho rằng kết quả tiêu cực do ảnh hưởng từ các chính sách của chính quyền Biden, nhưng đồng thời lại khẳng định nó cũng tốt nhờ nỗ lực của chính quyền Trump.

“Có lẽ các bạn đã thấy một vài con số hôm nay, và tôi phải bắt đầu bằng cách nói rằng đó là lỗi của Biden”, ông Trump chia sẻ với phóng viên, không giải thích gì thêm khi nhắc đến người tiền nhiệm thuộc đảng Dân chủ.

Sau đó, ông nói rằng con số này là do “sự bóp méo” từ nhập khẩu, hàng tồn kho và chi tiêu của chính phủ - các thành phần được đưa vào tính toán GDP.

Một con tàu chở hàng tại cảng Oakland khi căng thẳng thuế quan leo thang. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Mỹ cũng ca ngợi sự gia tăng đầu tư của doanh nghiệp - điều mà một số nhà kinh tế cho là do chi tiêu liên quan đến thuế quan.

“Chúng tôi có những con số mà bất chấp tình thế được trao, chúng tôi đã xoay chuyển được chúng và thực sự xoay chuyển tình hình”, ông nói trong cuộc họp nội các kéo dài 2 giờ.

Trước đó, cố vấn thương mại của Tổng thống Trump, Peter Navarro, nói: “Đây là ‘kết quả âm tốt nhất’ - như người ta vẫn thường nói trong thương mại - về GDP mà tôi từng thấy trong đời. Thực sự nên được coi là tin tích cực cho nước Mỹ”.

Ông Navarro cũng xem nhẹ số liệu GDP mới, nói rằng mức giảm là do các doanh nghiệp tranh thủ mua hàng từ nước ngoài trước khi thuế được áp dụng.

Quan điểm này dường như mâu thuẫn với phát biểu của ông Trump trên mạng xã hội rằng thuế quan không đóng vai trò gì trong việc làm giảm thị trường chứng khoán.

Những lời giải thích khác nhau này được đưa ra đúng thời điểm ông Trump vượt qua cột mốc tượng trưng 100 ngày tại nhiệm. Các cuộc thăm dò cho thấy sự bất mãn của công chúng đang gia tăng đối với cách đảng Cộng hòa xử lý nền kinh tế.

Một cuộc khảo sát do Reuters/Ipsos mới đây cho thấy 42% người được hỏi công nhận thành tích của ông Trump, trong khi 53% không đồng tình. Mức ủng hộ từng đạt 47% trong những giờ ngay sau lễ nhậm chức của ông vào ngày 20/1.

Trong khi đó, tỷ lệ người được hỏi ủng hộ khả năng quản lý kinh tế của ông Trump đã giảm 1 điểm phần trăm xuống còn 36% so với tuần trước. Đây là mức thấp nhất trong nhiệm kỳ hiện tại, hay ngay cả trong suốt nhiệm kỳ tổng thống 2017-2021 của ông. Tỷ lệ không đồng tình tăng 5 điểm lên 56%.

Nỗi lo suy thoái

Lo ngại về suy thoái gia tăng trong những tuần gần đây khi Tổng thống Trump nâng thuế quan cao đến mức các nhà kinh tế cảnh báo thương mại với một số quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, có thể gần như tê liệt.

Động thái này gây chấn động cho giới đầu tư và doanh nghiệp.

Ông Trump và các cố vấn đang vật lộn để đưa ra thông điệp thống nhất về con số GDP. Ảnh: Reuters.

Một số nhà kinh tế trong khu vực tư nhân quy trách nhiệm cho ông Trump chứ không phải cựu Tổng thống Joe Biden. Một số chuyên gia cho rằng hiện nay nền kinh tế đang đứng trước nguy cơ bước vào suy thoái.

“Điều này sẽ không thể đảo ngược chỉ bằng các yếu tố nội tại của nền kinh tế”, Joseph Brusuelas - chuyên gia kinh tế trưởng tại công ty tư vấn RSM US LLP - nhận định. “Tất cả đều là do chính sách thúc đẩy, nên trừ khi các mức thuế được dỡ bỏ nhanh chóng, nếu không sẽ quá muộn để tránh suy thoái”.

Ông nói thêm: “Chúng ta sẽ phải nói đến một cuộc suy thoái bắt đầu từ khoảng giữa năm”.

Các nghị sĩ Đảng Dân chủ nhanh chóng nắm bắt sự bất ổn kinh tế và đổ lỗi trực tiếp cho ông Trump.

“Đây không phải là nền kinh tế của Joe Biden, Donald, mà là nền kinh tế của ông”, Hakeem Jeffries - lãnh đạo thiểu số tại Hạ viện Mỹ - phát biểu hôm 3/4.

“Đây là nền kinh tế của Trump, một nền kinh tế thất bại và người dân Mỹ biết điều đó”, ông cho hay.

Cùng ngày, ông Trump đổ lỗi cho ông Biden trên mạng xã hội về tình hình thị trường chứng khoán lao dốc, nhưng sau đó nói rằng ông không nhận công cũng như không chịu trách nhiệm về diễn biến thị trường.

"Đây là thị trường chứng khoán của Biden, không phải của Trump", ông đăng bài trên mạng Truth Social ngày 30/4. "Quốc gia của chúng ta sẽ bùng nổ, nhưng phải thoát khỏi cái bóng của Biden".

Trong cuộc họp nội các kéo dài, một số cố vấn của ông Trump lần lượt ca ngợi chính sách kinh tế của ông.

“Các gia đình Mỹ đang tìm lại được chỗ đứng tài chính của họ”, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói, đồng thời khẳng định ông Trump sẽ đưa đất nước trở thành siêu cường về trí tuệ nhân tạo và sản xuất.

Ông Bessent cũng cho biết nước Mỹ đang chứng kiến mức lãi suất thế chấp, chi phí thực phẩm và giá năng lượng thấp hơn.

Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, lãi suất thế chấp chuẩn 30 năm hiện nay xấp xỉ mức thời điểm ông Trump thắng cử hồi tháng 11/2024, trong khi giá thực phẩm đang tăng ở mức khoảng 3%/năm còn giá năng lượng giảm với tốc độ tương đương.