Chỉ trong ít ngày giữa tháng 10-2025, hàng loạt vụ bạo lực học đường nghiêm trọng liên tiếp xảy ra. Ngày 15-10, clip một nam sinh ở Nghệ An túm tóc, dí mặt nữ sinh xuống ghế và đánh liên tiếp vào đầu trong sự hò hét, cổ vũ của bạn bè, đã gây phẫn nộ.
Chiều 17-10, dư luận rúng động khi 2 học sinh (HS) ở Thanh Hóa mâu thuẫn, xô xát dẫn đến một em bị đâm tử vong. Chỉ một ngày sau, 1 HS lớp 9 ở An Giang lại cầm gậy 3 khúc đánh bạn gây thương tích. Trước đó, một nam sinh ở Hà Nội cũng bị nhóm bạn bắt bò dưới lòng đường, quỳ xin lỗi và liếm biển số xe.
Những sự vụ đau lòng trên cho thấy, chỉ vì cảm xúc vượt khỏi tầm kiểm soát, các HS có thể trở thành nạn nhân hoặc thủ phạm chỉ trong gang tấc.
Về mặt tâm lý, não bộ tuổi vị thành niên chưa hoàn thiện khiến các em dễ hành động bốc đồng, hạn chế khả năng kiểm soát hành vi. Cùng với áp lực từ học tập, kỳ vọng gia đình và ảnh hưởng từ mạng xã hội, các em dễ bị dồn nén cảm xúc, hoặc kích động và tìm đến bạo lực để "xả van".
Đồng thời, môi trường gia đình tác động rất lớn. Khi cha mẹ kiệt sức vì mưu sinh, bữa cơm thưa thớt, trò chuyện bị thay thế bằng điện thoại, trẻ sẽ cô đơn, đứt gãy kết nối. Những mái ấm thiếu hòa khí, sử dụng đòn roi, mắng chửi cũng gieo vào lòng trẻ sự bất an và mầm mống bạo lực.
Phiên tòa giả định tổ chức tại sân Trường THPT Nguyễn Hữu Huân (phường Thủ Đức, TP HCM) hồi đầu tháng 10-2025 để bồi dưỡng kiến thức pháp luật và đạo đức, lối sống cho học sinhẢnh: Ý LINH
Ngoài ra, trẻ dễ bị tiêm nhiễm nội dung bạo lực, lệch chuẩn trên mạng xã hội, game online mà thiếu định hướng, dẫn đến chai sạn cảm xúc. Công tác giáo dục pháp luật chưa hiệu quả cũng khiến không ít em mơ hồ về hậu quả pháp lý nghiêm trọng mình có thể đối diện.
Để giảm thiểu tình trạng này, trước hết, phụ huynh cần kiến tạo mái ấm an toàn và yêu thương, nơi bữa cơm có tiếng cười, nơi con cái được lắng nghe, tôn trọng và thấu hiểu. Đây là nền tảng bền vững nhất cho sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ.
Cùng với đó, trang bị kỹ năng sống cho HS là yêu cầu cấp thiết. Các em cần được học cách quản lý cảm xúc, kiểm soát xung đột, biết nói "không" với hành vi sai trái và lựa chọn cách giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình. Khi hiểu và làm chủ được cảm xúc, HS sẽ giảm nguy cơ hành động bốc đồng hay cực đoan.
Giáo dục pháp luật cho HS cũng là một chìa khóa quan trọng. Rất đáng ghi nhận khi một số trường đã đưa mô hình phiên tòa giả định vào hoạt động ngoại khóa. Khi được nhập vai, phân tích vụ án, HS không chỉ "học luật" mà còn "thấu luật": hiểu cảm xúc của người trong cuộc, nhận rõ hậu quả của hành vi và biết trân trọng các giá trị đạo đức. Đây là hình thức giáo dục trực quan, sinh động, giúp HS ghi nhớ lâu hơn và hình thành ý thức tuân thủ pháp luật một cách tự nhiên.
Tuy nhiên, giáo dục không chỉ là trách nhiệm của gia đình hay nhà trường, mà cần sự vào cuộc đồng bộ của toàn xã hội. Chỉ khi "ba mũi giáp công" gia đình - nhà trường - xã hội cùng đồng hành, "vòng tròn bảo vệ" cho trẻ mới thực sự khép kín và bền vững.
Để bảo vệ tương lai của thế hệ trẻ, chúng ta phải hành động bằng cả trái tim và lý trí. Hãy giúp HS lớn lên trong tình yêu thương, biết yêu thương con người và biết sợ cái ác. Bởi chỉ khi lòng nhân ái được khơi dậy, các em mới có thể bước đi vững vàng giữa cuộc đời với "đôi mắt sáng, một cái đầu lạnh và một trái tim ấm".
