Ngày 6-12, trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), cho biết đang có tín hiệu tích cực trong việc thúc đẩy xuất khẩu gạo sang Nhật Bản, nơi giá gạo đang tăng kỷ lục, trong khi gạo Việt Nam lại gặp khó khăn về xuất khẩu.
Trước đó, ngày 5-12, bà Fumiko Yagihashi, Phó Giám đốc Văn phòng An ninh Lương thực, Vụ Kế hoạch Chính sách – Thư ký Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, đã đến thăm và làm việc với VFA về hợp tác nông nghiệp giữa hai nước.
Bà Fumiko Yagihashi, Phó Giám đốc Văn phòng An ninh Lương thực, Vụ Kế hoạch Chính sách – Thư ký Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản (thứ 3 từ trái qua) đã đến thăm và làm việc với VFA - Ảnh: VFA
Họ quan tâm đến 4 vấn đề chính. Thứ nhất, vai trò của VFA trong ngành lương thực Việt Nam.
Thứ hai, chính sách an ninh lương thực của Việt Nam theo Quyết định 583/QĐ-TTg của Chính phủ về Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo đến năm 2030, trong đó định hướng giảm khối lượng xuất khẩu còn 4 triệu tấn từ mức 7-9 triệu tấn/năm những năm qua.
Thứ ba, sản xuất lúa gạo chất lượng cao trong cơ cấu ngành hàng.
Thứ tư, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến sản xuất và việc triển khai đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL.
Phía VFA đề xuất hợp tác với phía Nhật cùng đầu tư vùng chuyên canh lúa tại Việt Nam theo quy trình, giống và kỹ thuật của Nhật Bản. Gạo sản xuất tại các vùng này sẽ xuất ngược trở lại Nhật Bản, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe của nước này.
VFA cũng đề nghị phía Nhật Bản tạo điều kiện nhập khẩu gạo Japonica và ST25 của Việt Nam nhằm phục vụ cộng đồng hơn 600.000 người Việt đang sinh sống, làm việc tại Nhật.
Việt Nam có lợi thế trong sản xuất gạo
Theo ông Đỗ Hà Nam, hiện gạo Việt Nam xuất sang Nhật Bản chịu thuế 400% và bị ràng buộc bởi nhiều hàng rào kỹ thuật, kiểm soát chất lượng ngặt nghèo, khiến lượng xuất khẩu còn rất hạn chế.
"Nếu hợp tác sản xuất gạo tại Việt Nam, Nhật Bản sẽ bảo đảm an ninh lương thực với chi phí thấp hơn, còn nông dân Việt Nam sẽ được hưởng lợi nhờ giá bán tốt hơn. Phía bà Fumiko Yagihashi, đã ghi nhận các đề xuất này để báo cáo cơ quan có thẩm quyền" - ông Nam nói.
Chủ tịch VFA nhận định cuộc làm việc là bước đi chiến lược, mở ra cơ hội "khơi thông" thị trường Nhật Bản cho gạo Việt Nam theo hướng hợp tác đôi bên cùng có lợi.
Hiện giá gạo bình quân tại các siêu thị Nhật Bản đang ở mức cao kỷ lục, tới 5,6 USD/kg (khoảng 147.000 đồng). Trong khi đó, giá xuất khẩu bình quân của Việt Nam chỉ 512 USD/tấn (chưa bằng 1/10 giá bán lẻ ở Nhật), giảm 18,3% so với cùng kỳ năm trước.
Tính đến hết 11 tháng năm 2025, Việt Nam xuất khẩu 7,5 triệu tấn gạo, đạt 3,83 tỉ USD, giảm 11,5% về khối lượng và 27,7% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.
