Nhiều nhà đầu tư đến giờ vẫn bất ngờ với phiên giảm rất mạnh hôm 20-10, nhưng với đặc thù của thị trường chứng khoán, điều này không quá lạ. Không chỉ chứng khoán, giá vàng cũng mất 200-300 USD/ounce trên thị trường quốc tế những ngày qua, cho thấy biến động mạnh của các kênh đầu tư...
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang thiếu một "mắt xích" quan trọng: các nhà tạo lập thị trường. Ở Mỹ và các nước phát triển, khi thị trường giảm, các nhà tạo lập sẽ mua vào để tránh việc sụt giảm quá mạnh. Ngược lại, khi thị trường tăng quá đà, họ sẽ bán ra để bình ổn. Nhờ có những nhà tạo lập này, các thị trường lớn trên thế giới tránh được sự hoảng loạn của nhà đầu tư cá nhân - vốn hành động theo đám đông. Tỉ lệ nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường chứng khoán trong nước quá lớn và đang dẫn dắt thị trường, đầu tư chủ yếu ngắn hạn, tâm lý không vững vàng. Lượng nhà đầu tư cá nhân mua cổ phiếu để hưởng cổ tức hoặc nắm giữ dài hạn không nhiều. Chính tâm lý đầu cơ này khiến thị trường thiếu ổn định và bền vững. Và những cú sập mạnh như vừa qua là chuyện thường xuyên trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nhất là sau giai đoạn tăng nóng.
Để thị trường phát triển bền vững, Chính phủ và cơ quan quản lý đang triển khai nhiều giải pháp, như nâng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi, hoàn thiện cơ chế, mở cửa thị trường vốn và tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài. Việc tổ chức xếp hạng FTSE Russell nâng hạng chứng khoán Việt Nam đầu tháng 10 vừa qua là "bước ngoặt lịch sử" và cú hích mạnh mẽ cho thị trường…
Ở Việt Nam, phần lớn nhà đầu tư là cá nhân tự giao dịch, trong khi nhiều nước khác chủ yếu ủy thác cho quỹ đầu tư. Tỉ trọng giao dịch của nhà đầu tư tổ chức tại Việt Nam thấp, trái ngược với xu hướng quốc tế, nơi tổ chức chiếm phần lớn giao dịch. Điều này cũng ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của doanh nghiệp (DN) qua thị trường chứng khoán. Thị trường vẫn là kênh huy động vốn, nhưng mức độ hấp dẫn chưa cao. Để thu hút thêm nhiều nhà đầu tư tổ chức, thị trường cần thêm hàng hóa chất lượng. Số lượng DN niêm yết trên sàn không thiếu, nhưng chất lượng vẫn chưa đủ hấp dẫn.
Để tăng số lượng nhà đầu tư tổ chức, cần có chính sách khuyến khích nhà đầu tư cá nhân ủy thác vốn cho các quỹ đầu tư, mua chứng chỉ quỹ thay vì tự giao dịch chứng khoán. Đa số nhà đầu tư cá nhân thiếu thông tin và kiến thức nên khó thắng thị trường. Đầu tư qua các quỹ chuyên nghiệp, với đội ngũ am hiểu và có thông tin đầy đủ, sẽ giúp bảo đảm an toàn và hiệu quả hơn.
Thị trường chứng khoán hiện chủ yếu phục vụ DN lớn, trong khi DN vừa và nhỏ (SME) chiếm 98% tổng số DN lại thiếu "sân chơi" phù hợp. Do chi phí cao và tiêu chuẩn niêm yết, SME gặp khó khăn trong huy động vốn qua sàn. Vì vậy, cơ quan quản lý cần nghiên cứu phát triển các sàn phù hợp như sàn gọi vốn cộng đồng hay sàn dành cho DN khởi nghiệp.
