Sáng 11/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).
4 trường hợp không thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư
Bộ trưởng cho biết, Luật sửa đổi lần này đã thu hẹp và làm rõ phạm vi các dự án phải thực hiện chấp thuận chủ trương.
Theo đó, chỉ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư phát triển hạ tầng trong một số lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm như cảng biển, sân bay, viễn thông, xuất bản, báo chí…; các dự án đề xuất sử dụng đất đai, khu vực biển; các dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường, tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường hoặc thực hiện tại khu vực có ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh...
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình (Ảnh: Phạm Thắng).
Đồng thời, dự thảo Luật quy định việc không thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư trong 4 trường hợp gồm:
Dự án đầu tư có đề nghị Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân không thuộc diện phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp tỉnh theo quy định của pháp luật về đất đai; Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp; Dự án đầu tư khai thác khoáng sản (không bao gồm dự án đầu tư khai thác khoáng sản ngoài khơi);
Dự án đầu tư xây dựng nhà ở (để bán, cho thuê, cho thuê mua), khu đô thị không phân biệt quy mô sử dụng đất hoặc quy mô dân số thuộc trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.
Luật Đầu tư sửa đổi tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư.
Theo đó, Điều 26 dự thảo Luật chỉ quy định thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch UBND cấp tỉnh và phân cấp toàn bộ dự án thuộc thẩm quyền của Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ để đẩy nhanh quá trình thực hiện thủ tục.
Trong đó, đối với những dự án quan trọng, cần có cơ chế, chính sách đặc thù khác với quy định của luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư sau khi được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Ngoài ra, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Chủ tịch UBND cấp tỉnh thay cho UBND cấp tỉnh.
Lý do không bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, việc sửa đổi bổ sung thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư là do trong thời gian qua, có một số ý kiến đề xuất bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư để giảm rào cản đầu tư do đây là thủ tục không rõ mục tiêu quản lý, không hiệu quả, không thể tiên liệu trước và chồng chéo, trùng lặp với nhiều quy định khác…
Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng có nhiều ý kiến cho rằng nếu bỏ thủ tục này sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro về quản lý Nhà nước, gây thiệt hại cho doanh nghiệp, làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh.
Đại biểu Quốc hội tham dự kỳ họp (Ảnh: Media Quốc hội).
Về vấn đề này, Kết luận số 194 Bộ Chính trị đã chỉ đạo tiếp tục quy định thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng thu hẹp diện dự án phải thực hiện thủ tục này.
Bên cạnh đó, việc chấp thuận chủ trương đầu tư là công cụ sàng lọc các dự án nhạy cảm, có tác động, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, môi trường, là công cụ để kiểm soát, đảm bảo an toàn và phát triển bền vững.
Ông Thắng cho biết, việc không quy định thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư sẽ dẫn đến tình trạng nhà đầu tư không biết phải bắt đầu từ thủ tục nào để thực hiện một dự án.
Bên cạnh đó, việc bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư sẽ dẫn đến tình trạng các pháp luật chuyên ngành sẽ phải quy định thêm thủ tục để xem xét về dự án đầu tư khi thực hiện giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, giao khu vực biển, cấp phép xây dựng, môi trường…, làm nặng nề hơn về thủ tục hành chính và làm mất công cụ để kiểm soát, kiểm tra, giám sát, đánh giá tổng thể về dự án đầu tư.
Làm rõ việc bỏ thẩm quyền của Quốc hội việc chấp thuận chủ trương đầu tư
Thẩm tra về nội dung này, ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, cơ quan thẩm tra yêu cầu rà soát kỹ lưỡng, chỉ những trường hợp thật cần thiết mới quy định việc thực hiện theo quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư.
Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, lập luận kỹ lưỡng cơ sở, lý lẽ của việc bỏ toàn bộ thẩm quyền của Quốc hội trong việc chấp thuận chủ trương đầu tư; rà soát, hoàn thiện trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc phân cấp, phân quyền.
Ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính trình bày báo cáo thẩm tra (Ảnh: Media Quốc hội).
Đối với quy định về việc dự án đầu tư có yêu cầu cơ chế, chính sách đặc thù chưa được quy định tại luật, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã có ý kiến kết luận về việc phải bảo đảm thực hiện theo đúng thẩm quyền quy định tại Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Theo đó, trường hợp cơ chế, chính sách đặc thù khác luật hoặc chưa quy định tại luật do Quốc hội ban hành thì thẩm quyền xem xét, quyết định thuộc về Quốc hội và phải quy định tại văn bản do Quốc hội ban hành.
Có ý kiến đề nghị rà soát, tại điểm h khoản 8 Điều 10 Luật Tổ chức Chính phủ đã có quy định về nội dung này đối với các dự án quan trọng quốc gia; đối với các dự án đầu tư khác (ngoài dự án quan trọng quốc gia) đề nghị làm rõ tiêu chí, báo cáo cấp có thẩm quyền xin cơ chế cho phép thực hiện.
Cơ quan thẩm tra cũng yêu cầu rà soát, làm rõ trong dự án Luật này tiêu chí "xác định trong quy hoạch", "phù hợp với quy hoạch", "sự phù hợp của dự án với quy hoạch" bảo đảm tính khả thi, xử lý được những vấn đề là điểm nghẽn trong thực tế, bảo đảm thống nhất với quy định tại các dự án Luật đang đồng thời trình Quốc hội.
