Dấu ấn Xuân Thiện và cuộc thử sức với cao ốc nuôi lợn

Hơn hai mươi năm trước, từ một doanh nghiệp gia đình ở Ninh Bình, Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuân Thiện đã từng bước mở rộng thành tập đoàn đa ngành, sở hữu nhiều dự án lớn với giá hàng chục nghìn tỷ đồng. Ít ai ngờ rằng từ một cơ sở nhỏ, Xuân Thiện lại vươn sang tận châu Phi với các dự án thủy điện lớn.

Người đứng sau sự phát triển này là ông Nguyễn Văn Thiện (sinh năm 1970), con trai doanh nhân Nguyễn Xuân Thành và là anh trai của ông Nguyễn Đức Thụy, thường được biết đến với cái tên bầu Thụy.

Từ xi măng đến hệ sinh thái đa ngành

Xuân Thiện ra đời năm 2000 với tên gọi Công ty TNHH Xuân Thiện Ninh Bình, ban đầu hoạt động trong lĩnh vực xây dựng. Đến năm 2011, công ty tái cơ cấu thành tập đoàn, mở rộng sang 3 mảng chính là năng lượng, vật liệu xây dựng - thép xanh và nông nghiệp công nghệ cao.

Vào tháng 3/2022, thông tin tại một buổi làm việc, ông Nguyễn Văn Thiện cho biết đơn vị có hơn 80 công ty thành viên trong và ngoài nước với tổng vốn điều lệ hơn 100.000 tỷ đồng. Các công ty thành viên của tập đoàn tạo ra doanh thu hàng năm 20.000 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Văn Thiện - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xuân Thiện.

Đi lên từ sản xuất xi măng, Xuân Thiện đang vận hành các nhà máy với tổng công suất hàng chục triệu tấn mỗi năm. Tháng 4/2025, Tập đoàn Xuân Thiện chính thức khởi công Dự án nhà máy sản xuất vôi và bột nhẹ Xuân Thiện Hòa Bình. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 8.000 tỷ đồng. Theo kế hoạch, giai đoạn 1 của dự án với tổng vốn đầu tư gần 3.500 tỷ đồng, công suất 760.000 tấn/năm, khánh thành vào tháng 7/2026 và toàn bộ dự án hoàn thành vào tháng 7/2027.

Đáng chú ý trong lĩnh vực vật liệu xây dựng, ngày 23/6/2025, Xuân Thiện chính thức khởi công tổ hợp Dự án Thép xanh Nam Định với tổng vốn vượt 98.000 tỷ đồng. Khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Cù Lao Mái Nhà (Đắk Lắk) là dự án nổi bật của tập đoàn này trong lĩnh vực du lịch nghỉ dưỡng. Ngoài ra, Xuân Thiện còn đầu tư logistics, bất động sản và Giáo dục đào tạo với Trường đào tạo nghề Xuân Thiện.

Trong khi đó, năng lượng được xem là lĩnh vực mũi nhọn khi tập đoàn đầu tư vào hàng chục dự án thủy điện trong và ngoài nước, từ Sơn La, Lào Cai (Yên Bái cũ) đến Hà Giang. Trong đó, phải kể đến dấu mốc năm 2014, Xuân Thiện trở thành một trong số ít doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đầu tư thủy điện ra nước ngoài, với hai dự án tại Cameroon có tổng công suất gần 600 MW. Tập đoàn cũng ký kết hợp tác trong lĩnh vực dầu khí và nông lâm nghiệp ở Angola.

Năm 2014, Xuân Thiện trở thành một trong số ít doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đầu tư thủy điện ra nước ngoài, với hai dự án tại Cameroon có tổng công suất gần 600 MW.

Dù mở rộng mạnh mẽ, tình hình tài chính của Xuân Thiện lại ít được công bố rộng rãi. Theo số liệu hiếm hoi được công bố, tính đến cuối năm 2023, Xuân Thiện Group có vốn sở hữu đạt 5.869 tỷ đồng. Cũng trong năm 2023, công ty báo lỗ sau thuế gần 107 tỷ đồng, giảm đáng kể sau khi công ty có giai đoạn tăng trưởng lợi nhuận từ 2021-2022.

Cũng trong khoảng thời gian trên, tháng 9/2023, Tập đoàn Xuân Thiện bị Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt 60 triệu đồng do vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Cụ thể, doanh nghiệp đã có hành vi vi phạm hành chính công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật. Công ty công bố thông tin định kỳ không đúng thời hạn với Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội về Báo cáo tài chính năm 2021; Báo cáo tình hình sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu năm 2021; Tình hình thanh toán lãi, gốc trái phiếu năm 2021.

Số liệu hiếm hoi về tình hình tài chính của Xuân Thiện Group.

Đáng chú ý, đến tháng 7/2025, cái tên Xuân Thiện Group lại tiếp tục được chú ý khi lộ diện ở một công ty chứng khoán thông qua mua cổ phiếu riêng lẻ. Thông tin này nêu tại nghị quyết phiên họp thường niên Công ty Cổ phần Chứng khoán Sen Vàng (GLS). Theo đó, doanh nghiệp này lên kế hoạch chào bán 151,5 triệu cổ phiếu riêng lẻ với giá 10.000 đồng một cổ phiếu. Số tiền huy động dự kiến là 1.515 tỷ đồng.

Danh sách nhà đầu tư tham gia đợt chào bán cổ phiếu của GLS có ông Nguyễn Văn Thiện - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xuân Thiện. Ông Thiện dự kiến mua 50 triệu cổ phiếu, chiếm gần 33% số cổ phần phát hành, tương đương khoảng 500 tỷ đồng.

Tham vọng nông nghiệp và "chung cư nuôi lợn"

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Xuân Thiện đang theo đuổi hướng đi mới. Năm 2020, công ty con tại Thanh Hóa (Xuân Thiện Thanh Hóa) khởi công khu liên hợp sản xuất, chăn nuôi, chế biến thực phẩm công nghệ cao ở huyện Ngọc Lặc với tổng vốn đầu tư 36.000 tỷ đồng.

Khu liên hợp này được thiết kế gồm nhiều hạng mục như nhà máy chế biến thực phẩm từ thịt lợn, nhà máy nước trái cây, trung tâm khảo nghiệm giống và 16 dự án chăn nuôi công nghệ cao. Theo kế hoạch, khi hoàn thiện, tổ hợp sẽ cung ứng hàng trăm nghìn tấn sản phẩm nông sản, đồng thời hình thành tổng đàn 70.000 lợn nái và sản xuất hơn 2 triệu lợn thịt mỗi năm.

Năm 2020, Xuân Thiện Thanh Hóa khởi công khu liên hợp sản xuất, chăn nuôi, chế biến thực phẩm công nghệ cao ở huyện Ngọc Lặc với tổng vốn đầu tư 36.000 tỷ đồng.

Theo thông tin trên website, tổng mức đầu tư cho các dự án nông nghiệp công nghệ cao của Tập đoàn Xuân Thiện lên tới 50 nghìn tỷ đồng (2 tỷ USD), với loạt mục tiêu "khủng" như nhà máy nước ép tiêu thụ 1 triệu tấn hoa quả/năm, trữ lượng thức ăn chăn nuôi 1 triệu tấn/năm, sản lượng chăn nuôi 3 triệu lợn thịt/năm, tạo việc làm và thu nhập cho 30.000 lao động.

Tập đoàn này tiếp tục gây chú ý khi công ty con là Xuân Thiện Thanh Hóa gửi đề xuất mô hình chăn nuôi lợn cao tầng lên UBND tỉnh Thanh Hóa. Doanh nghiệp cho rằng đây là hướng đi có thể giảm tải ô nhiễm và nâng cao năng suất, nhưng cũng là ý tưởng còn gây tranh luận bởi tính khả thi và chi phí đầu tư. Hiện tại, một số hạng mục của khu liên hợp đã vận hành, trong khi phần còn lại vẫn trong giai đoạn giải phóng mặt bằng và hoàn thiện thủ tục.

Cuối tháng 7/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết vừa có tờ trình xin ý kiến Thủ tướng về triển khai mô hình chăn nuôi lợn trong nhà nhiều tầng tại Việt Nam. Hiện nay có 2 đơn vị là Công ty Cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam (BAF Việt Nam), và Công ty Cổ phần Xuân Thiện Thanh Hóa gửi văn bản xin ý kiến bộ về triển khai mô hình chăn nuôi lợn trong nhà nhiều tầng.

Nếu được chấp thuận, Việt Nam sẽ chứng kiến mô hình chăn nuôi chưa từng có tiền lệ với những "cao ốc nuôi lợn" được kỳ vọng thay đổi cách làm nông nghiệp, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều ẩn số.