Hội nghị trực tuyến Thủ tướng Chính phủ với cộng đồng doanh nghiệp và các địa phương về các giải pháp tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh Covid-19 đang diễn ra.
Chủ tịch Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công cho biết, trước hội nghị, VCCI nhận được 357 trang báo cáo, kiến nghị đến từ 132 hiệp hội doanh nghiệp trong nước, hiệp hội nhà đầu tư nước ngoài, các liên minh hợp tác xã, doanh nghiệp. Bản báo cáo dày 52 trang đã được VCCI tổng hợp lại với phụ lục đến 192 kiến nghị cụ thể, gửi đến đại biểu dự hội nghị.
Chủ tịch VCCI bày tỏ, các khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 là "vô cùng nhiều, vô cùng lớn". Tuy nhiên, tinh thần diễn đàn hôm nay là không phải để kêu khó, kêu khổ mà để bàn giải pháp, nên ông chỉ nêu ra một số ý chính về khó khăn, còn lại hướng đến các giải pháp.
Doanh nghiệp cầm cự tối đa 6 tháng
Theo lời Chủ tịch VCCI, kết quả khảo sát về sức chịu đựng của doanh nghiệp Việt Nam trước tình trạng kéo dài của dịch bệnh, của giãn cách xã hội cho thấy một doanh nghiệp điển hình chỉ có thể cầm cự thêm tối đa 6 tháng. Trong đó, thấp nhất là lĩnh vực nông lâm, thủy sản (trung bình 4,7 tháng), thông tin truyền thông (4,9 tháng) và xây dựng (5,3 tháng).
Về lao động, theo khảo sát của VCCI, trung bình có 90,8% doanh nghiệp đã giảm quy mô lao động trong thời kỳ diễn ra dịch bệnh. Nói cách khác thì cứ khoảng 10 doanh nghiệp thì có 9 đơn vị phải chấp nhận cho người lao động thôi việc do hoạt động sản xuất kinh doanh kém khả quan trong thời gian dịch bệnh bùng phát. Phổ biến nhất là ở các tỉnh Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh duyên hải miền Trung.
Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI (Ảnh: Anh Phương).
Thiệt hại nặng nề nhất trong các ngành kinh tế là lĩnh vực du lịch, chế biến thủy sản, giao thông vận tải. Cụ thể, hiện ở các tỉnh thành phía Nam có khoảng 30% doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản còn hoạt động nhờ đảm bảo được điều kiện. Tuy nhiên, doanh nghiệp đang khó khăn vì chi phí tăng vọt và chỉ có thể huy động 30-50% số lao động, công suất giảm chỉ còn 40-50%.
Trên 50% doanh nghiệp ngành gỗ tại khu vực Đông Nam Bộ dừng sản xuất, đối diện nguy cơ phá sản. Trong khi đó, ngành lữ hành, lưu trú và ăn uống chịu tác động nghiêm trọng kéo dài từ năm 2019 đến nay. Công suất phòng trung bình cả nước chỉ đạt 15%, nhiều nơi dưới 10%, không ít cơ sở phải đóng cửa.
Gặp nhiều khó khăn, nhưng theo ông Phạm Tấn Công, cộng đồng doanh nghiệp thể hiện sự đồng tình, nhất trí cao với quan điểm của Thủ tướng Chính phủ là "phải sống chung lâu dài với dịch bệnh, không thể khống chế tuyệt đối, phải thích ứng và có cách làm phù hợp". Quan điểm mới này dẫn đến cần thay đổi chiến lược ứng phó Covid-19, thay vì dồn toàn lực tập trung cho một mặt trận chính là phòng chống dịch bệnh, từ nay chúng ta cần tập trung cho cả mặt trận thứ hai là duy trì, phát triển kinh tế.
Giải pháp trong tình hình mới
Ủng hộ quan điểm mới, Chủ tịch VCCI đề xuất cần có chủ trương mới.
Cụ thể, các doanh nghiệp cần được nhìn nhận như một chủ thể trong ứng phó Covid-19, từ đó tin tưởng giao quyền và trang bị, nâng cao năng lực y tế tại chỗ cho các doanh nghiệp.
"Như trong thời chiến, chúng ta đã trang bị và thành lập các đội dân quân, tự vệ, nâng cao năng lực chiến đấu của cả nước. Trong cuộc chiến lâu dài chống Covid-19, chúng ta cần công nhận và cho doanh nghiệp chủ động tự xét nghiệm, tự điều trị các ca F0 nhẹ tùy theo khả năng, điều kiện của doanh nghiệp. Nhà nước chỉ cần hỗ trợ, hướng dẫn và ban hành các quy định, chính sách phù hợp", trích phát biểu.
Thứ hai, theo ông, mặt trận kinh tế vững chắc là nền tảng cho chiến thắng trên mặt trận y tế. Do vậy, cần có chủ trương kiên quyết bảo vệ, hỗ trợ duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh an toàn của doanh nghiệp trong điều kiện sống chung với dịch.
"Thời chiến tranh, dù bom đạn ác liệt chúng ta cũng không ngừng sản xuất, thì nay dù Covid-19 thế nào cũng phải tìm cách để duy trì sản xuất an toàn. Để làm được điều này cần có chủ trương, nhận thức và quyết tâm thống nhất trong toàn hệ thống chính trị và toàn xã hội", ông nói.
VCCI đưa ra nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp (Ảnh: Thế Hưng).
Chủ tịch VCCI cho biết, cộng đồng doanh nghiệp nhất trí cao với 6 nguyên tắc mà Thủ tướng Chính phủ đã nêu trong kết luận họp Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 diễn ra ngày 23/9 vừa qua. Các doanh nghiệp đặc biệt nhấn mạnh nguyên tắc số 5 và 6. Cụ thể, vắc xin, thuốc chữa bệnh và ý thức người dân là điều kiện tiên quyết hay nói cách khác vắc xin là chìa khóa, mở cửa kinh tế phải đồng bộ với độ phủ về vắc xin. Bên cạnh đó, sản xuất phải an toàn.
Đồng thời, Chủ tịch VCCI cùng cộng đồng doanh nghiệp cũng kiến nghị một số giải pháp cấp bách, cần thực hiện ngay.
Đầu tiên, với công tác y tế, phòng chống dịch, cộng đồng doanh nghiệp đề nghị Chính phủ sớm xem xét, sửa đổi bổ sung các quy định về phòng chống dịch trong tình hình mới. Kiến nghị có chủ trương, chính sách phát huy, hỗ trợ các doanh nghiệp đã có sẵn phòng y tế, tổ y tế nâng cao năng lực, trang thiết bị y tế, thuốc điều trị Covid-19, huấn luyện thực hiện "y tế tại chỗ" để tham gia hoạt động chống dịch tại DN. Cùng với đó, hệ thống y tế tư nhân cần có cơ chế huy động để tham gia công tác phòng chống dịch.
Giải pháp thứ hai là Chính phủ, Quốc hội kịp thời cho triển khai nghiên cứu, xây dựng, ban hành các chính sách, quy định mới, kể cả pháp luật, để chủ động tránh nguy cơ chính sách lạc hậu trở thành điểm nghẽn cho hoạt động của doanh nghiệp trong điều kiện bình thường mới.
Cuối cùng, theo ông Phạm Tấn Công, đề nghị Chính phủ chỉ đạo bộ, ngành, các cơ quan liên quan khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện miễn, giảm các loại thuế, phí, tiền điện, nước và các biện pháp đã nêu trong Nghị quyết 105 của Chính phủ; tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tăng ít nhất 30% số lượng các thủ tục hành chính liên quan tới DN được thực hiện theo phương thức điện tử, không tiếp xúc; rút ngắn 1/3 các thời hạn quy định cho các thủ tục này.
Bên cạnh đó, đại diện VCCI đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục có những chính sách hỗ trợ mạnh hơn như nới hạn mức tín dụng; miễn giảm, vay ưu đãi lãi suất thấp, nâng hạn mức tài sản thế chấp để tăng giá trị vốn vay lưu động từ 70% lên mức cao hơn. Tăng cơ hội tiếp cận vốn cho khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh... dưới hình thức các Quỹ bảo lãnh tín dụng, Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa...
Đặc biệt, Chủ tịch VCCI nhận định, các gói hỗ trợ duy trì và phục hồi kinh tế cần đủ lớn và kịp thời để nắm bắt được thời cơ phục hồi. So sánh quy mô các gói hỗ trợ của Chính phủ một số nước trong khu vực năm 2020, như Thái Lan là 12,4%, Indonesia 5,4%, Philippines 3,6% GDP, thì với GDP ước tính năm 2020 của Việt Nam là gần 6,3 triệu tỷ đồng, các gói hỗ trợ của Chính phủ có thể mở rộng đến 4% GDP, tương đương 250.000 tỷ đồng.
Thế Hưng
